Perkoz rdzawoszyi

Perkoz rdzawoszyi – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny perkozów, zamieszkującego środkową i wschodnią Europę, Syberię, Zakaukazie, wybrzeża Morza Aralskiego, północną część Japonii i Amerykę Północną na obszarze od Alaski po Labrador. W Polsce nieliczny, lokalnie średnio liczny gatunek lęgowy, niektóre osobniki również zimują. Zasadniczo wędrówki na krótkie dystanse. Odloty zaczynają się w październiku i trwają przez cały listopad, przy czym stare osobniki odlatują pierwsze.

Podgatunki

Wyróżnia się dwa podgatunki P. grisegena:

• P. g. grisegena – północna i środkowa Eurazja
• P. g. holbollii – północno-wschodnia Azja, północna Ameryka Północna

Cechy gatunku

Upierzenie godowe – szyja czerwonokasztanowata, białawe policzki, wierzch głowy czarny, na głowie dwie kępki piór tworzące „rogi”. Upierzenie spoczynkowe – szyja szaro-biała, barwy stonowane. Białe plamy na rozwiniętych skrzydłach są mniejsze niż u perkoza dwuczubego.

Wymiary średnie

długość ciała 40–50 cmrozpiętość skrzydeł 77–85 cmmasa ciała 550–1616 g (dla ptaków obydwu podgatunków)

Biotop

Płytkie, częściowo zarośnięte zbiorniki słodkowodne, starorzecza, torfianki, wyrobiska. Zimą widywany na wybrzeżach morskich i na wodach śródlądowych obfitujących w drobne ryby.

Gniazdo

Zazwyczaj na płytkiej wodzie w szuwarach lub na granicy zarośli pałek, niekiedy w zatopionych krzewach lub całkowicie odkryte. Ma formę pływającego kopca z gnijących liści roślin wodnych.

Toki

Najczęściej odbywają się wieczorem lub nocą zaraz po powrocie na lęgowiska w marcu lub kwietniu. Podczas toków ptaki wydają charakterystyczne, donośne dźwięki podobne do rżenia konia lub kwiczenia świni (normalnie odzywa się „kek, kek”). Jednocześnie oba ptaki stoją wyprostowane naprzeciw siebie i kręcą głowami w prawo i lewo. Samiec przyjmuje figurę przypominającą łabędzia, a samica stroszy pióra.

Jaja

Zazwyczaj jeden lęg w roku (w Europie Środkowej w maju lub czerwcu), składa 4 do 5 brunatniejących jaj. Zmiana barwy jest skutkiem leżenia jaj na butwiejącej roślinności.

Wysiadywanie

Jaja są wysiadywane przez okres 21 do 23 dni przez obydwoje rodziców; przy chłodniejszej pogodzie i do 27 dni. Pisklęta wykluwają się kolejno jedno za drugim, a podczas gdy jeden z dorosłych ptaków zajmuje się już wyklutym potomstwem, to drugi ogrzewa jeszcze niepęknięte jaja. Zagniazdownik, pisklęta uzyskują samodzielność po okresie 8 do 10 tygodni. Często są przez rodziców wożone na grzbietach. Młode są karmione owadami i ich larwami, ślimakami, skorupiakami i rybkami, a po 6 tygodniach potrafią już same je wyszukiwać. Rodzina rozdziela się na jesieni. Podrośnięte pisklęta mają na białych policzkach i podgardlu ciemne pasy, ale pozbawionej czerwonawej łysinki czy plamy, za to widać białawy pas wpadający w brąz.

Pożywienie

W sezonie lęgowym trzon diety stanowią wodne bezkręgowce i ich larwy, podczas wędrówek i na zimowiskach są to niewielkie ryby. Zjadają również nieco roślin wodnych, w tym ramienic i rdestnic.

Ochrona

W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą.