Makak krabożerny

Makak jawajski, zwany również makakiem długoogoniastym, to naczelny pochodzący z Azji Południowo-Wschodniej. Te fascynujące zwierzęta mają skomplikowaną historię relacji z ludźmi. Czasami są postrzegane jako szkodniki rolnicze, czczone jako święte zwierzęta w świątyniach, a często wykorzystywane w badaniach medycznych.

Żyją w matriarchalnych grupach społecznych zdominowanych przez samice, podczas gdy samce opuszczają swoją grupę rodzinną, gdy osiągają dojrzałość płciową. Te naczelne są oportunistycznymi wszystkożercami i wykazują wysoką inteligencję – zaobserwowano u nich użycie narzędzi do zdobywania pożywienia. Niestety, w niektórych obszarach stały się gatunkiem inwazyjnym, zagrażając miejscowej bioróżnorodności i prowadząc do konfliktów z ludźmi.

Nazwa "Macaca" pochodzi z języka portugalskiego, natomiast "fascicularis" w łacinie oznacza małą wstęgę lub pasek. Potocznie nazywane są małpami krabożernymi, makakami długoogoniastymi lub makakami jawajskimi. Istnieje dziesięć uznanych podgatunków Macaca fascicularis.

Pod względem wielkości, dorosłe makaki jawajskie mają od 38 do 55 cm długości ciała, przy czym samce są zazwyczaj większe od samic. Mają długie ogony, które zapewniają równowagę, oraz charakterystyczne wzory kolorystyczne na ciele. W ich grupach społecznych istnieją wyraźne hierarchie dominacji zarówno wśród samic, jak i samców.

Ich dieta jest bardzo zróżnicowana i obejmuje owoce, nasiona, liście, kwiaty, a nawet zwierzęta. Zauważono, że potrafią używać narzędzi, takich jak kamienie, do otwierania orzechów i skorupiaków. Te przystosowalne stworzenia mogą prosperować w różnych siedliskach, w tym w osiedlach ludzkich, gdzie czasami powodują szkody w uprawach i inne problemy.

W badaniach naukowych makaki jawajskie są często wykorzystywane ze względu na swoje fizjologiczne podobieństwa do ludzi. Jednak ich użycie w eksperymentach wywołuje kontrowersje dotyczące etyki i dobrostanu zwierząt. Status ochrony tych makaków jest różny; niektóre podgatunki są zagrożone, podczas gdy inne wymagają dalszych badań w celu określenia ich zagrożeń i potrzeb.

Znaczące osiągnięcie naukowe miało miejsce w 2018 roku, kiedy chińscy naukowcy z powodzeniem sklonowali dwa makaki jawajskie, Zhong Zhong i Hua Hua, stosując technikę transferu jądra komórki somatycznej. Był to pierwszy przypadek, kiedy naczelne zostały sklonowane przy użyciu tej metody, co wywołało liczne pytania etyczne i naukowe.