Patas rudy

Małpa Patas, znana także jako małpa wadi lub huzar, to fascynujący prymat naziemny zamieszkujący półsuche tereny Zachodniej i Wschodniej Afryki. Przez wiele lat uważano ją za jedyny gatunek z rodzaju Erythrocebus, aż do 2018 roku, gdy populacja z regionu Błękitnego Nilu została sklasyfikowana jako odrębny gatunek. Wciąż trwają dyskusje na temat liczby podgatunków; niektórzy eksperci wyróżniają zachodnią małpę Patas i wschodnią małpę Nisnas.

Jedną z najbardziej charakterystycznych cech tych małp jest dymorfizm płciowy; dorosłe samce są wyraźnie większe od samic. Małpy Patas są także znane ze swojej niezwykłej szybkości, osiągającej nawet 55 km/h, co czyni je najszybszymi prymatami. Żyją w grupach składających się głównie z samic, prowadzonych przez dominującego samca. Rozmnażają się sezonowo.

Małpy Patas spotkać można w centralnej, zachodniej i wschodniej Afryce, a także na Portoryko, gdzie zostały wprowadzone. Preferują otwarte sawanny, unikając gęstych lasów. Ich dieta jest różnorodna i obejmuje owady, gumy roślinne, nasiona oraz bulwy. Małpy te mają unikalne sygnały alarmowe służące ostrzeganiu przed drapieżnikami i potrafią skutecznie się bronić w obliczu zagrożenia.

Życie społeczne małp Patas zmienia się w zależności od dostępności pożywienia. Samice wykazują zachowania pojednawcze, zwłaszcza w odniesieniu do członków swojej rodziny. Samce zwykle tworzą grupy z innymi samcami lub żyją samotnie, kiedy nie trwa sezon rozrodczy. Młode samce opuszczają swoje grupy przed osiągnięciem dojrzałości płciowej.

Interesujący jest związek między małpą Patas a drzewem akacji gwizdającej, który zainspirował elementy książki Dr. Seussa "The Lorax". Na wolności te małpy mogą żyć do około 20 lat, co czyni je długoletnimi mieszkańcami swoich unikalnych siedlisk.