Opłatek

Opłatek, zwany także „opłatkiem,” to ceniona polska tradycja chrześcijańska obchodzona podczas Wigilii 24 grudnia. Te niekwaszone opłatki, wykonane z mąki pszennej i wody, są podobne do chleba używanego podczas Eucharystii. Są one wytłaczane religijnymi obrazami, łamane i dzielone między członków rodziny przed świąteczną kolacją wigilijną, w towarzystwie życzeń i modlitw za bliskich.

Ten piękny zwyczaj sięga X wieku i jest jedną z najstarszych oraz najbardziej cenionych polskich tradycji. Nie jest to jednak zwyczaj ograniczony jedynie do Polski; ludzie na Litwie, Łotwie i Słowacji również kultywują tę praktykę. Opłatek symbolizuje jedność, przebaczenie i pojednanie w rodzinie.

Na Litwie tradycja polega na dzieleniu się opłatkami zwanymi „kalėdaitis” przed posiłkiem wigilijnym zwanym Kūčios. Głowa rodziny ofiarowuje opłatek każdemu członkowi rodziny, wymieniając serdeczne życzenia na szczęśliwe Boże Narodzenie. Na Słowacji opłatki, znane jako „oblátky,” są okrągłe i wytłaczane świątecznymi motywami. Zazwyczaj są spożywane z miodem lub czosnkiem na początku wigilijnej kolacji.

Zwyczaj dzielenia się opłatkiem ma głębokie korzenie w wczesnym chrześcijaństwie i służy jako niesakramentalny wstęp do uczestnictwa w Świętej Eucharystii. W Polsce tradycja ta nabrała patriotycznego znaczenia w XIX wieku, kiedy ludzie dzielili się życzeniami o niepodległość kraju podczas wymiany opłatków. Z biegiem czasu praktyka ta rozszerzyła się poza rodziny, obejmując także spotkania współpracowników i uczniów.