Fakty o: Sterniczka jamajska
Sterniczka jamajska – gatunek ptaka z podrodziny sterniczek w rodzinie kaczkowatych.
Systematyka
Wyróżniono trzy podgatunki; podgatunek O. jamaicensis andina (Lehmann, 1946) wymieniany jest jako pośredni pomiędzy jamaicensis a ferruginea. Podgatunek ferruginea przez niektóre źródła klasyfikowany jest jako odrębny gatunek Oxyura ferruginea.
Zasięg występowania
Sterniczka jamajska występuje w zależności od podgatunku:
- O. jamaicensis jamaicensis – sterniczka jamajska – Ameryka Północna, w tym Karaiby. Wędrowny, zimuje w południowej części areału.
- O. jamaicensis ferruginea – sterniczka peruwiańska – Ameryka Południowa (Andy).
- O. jamaicensis andina – północno-środkowa i zachodnio-środkowa Kolumbia.
Introdukowana do Wielkiej Brytanii w latach 60. XX wieku skolonizowała Europę Zachodnią, zalatując sporadycznie do Europy Środkowej i Afryki Północnej. W Polsce pojawia się sporadycznie (stwierdzona 13 razy do końca roku 2015) i nie rozmnaża się, a pierwszego przedstawiciela tego gatunku stwierdzono w 2005 (wcześniej, w 1997 zaobserwowano samca będącego hybrydą sterniczki jamajskiej i rodzimej sterniczki zwyczajnej).
Morfologia
- Cechy gatunku
- Ciało rdzawo-brązowe. W szacie godowej u samca głowa ciemna, policzki białe, dziób błękitny. Samica ma głowę brązową, a na poliku przez białą plamę biegnie brązowy pasek. W szacie spoczynkowej kolor biały zastępowany jest przez jasnobrązowy. Podgatunki południowe mają mniej koloru białego na głowie.
- Wymiary średnie
- dł. ciała ok. 35–43 cmrozpiętość skrzydeł ok. 53–62 cmmasa ciała: samica 310–845 g, samiec 530–795 g,
Tryb życia
- Biotop
- Cieki wodne, estuaria, mokradła.
- Gniazdo
- Pływająca platforma zbudowana z roślin, ukryta w zaroślach.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju-lipcu 5 do 15 ciemnych jaj.
- Wysiadywanie
- Jaja składane w odstępach jednodniowych, wysiadywane są przez okres 23–26 dni przez samicę. Pisklęta pierzą się po 60 dniach. Samiec podczas sezonu godowego zapładnia kilka samic. Po wykluciu pomaga wychować młode pierwszej partnerce.
- Pożywienie
- Nasiona i rośliny wodne uzupełniane przez drobne zwierzęta (mięczaki, owady i ich larwy) zbierane z powierzchni wody lub spod wody.
Ochrona
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów gatunek został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski).
Status w Europie
W Europie sterniczka jamajska jest uznawana za gatunek inwazyjny. Wywiera negatywny wpływ na środowisko przyrodnicze, gdyż krzyżuje się i konkuruje o pokarm i miejsce gniazdowania z zagrożoną sterniczką zwyczajną, przenosi wirusa ptasiej grypy (szczep H5N1), a ponadto poprzez swoje agresywne zachowanie konkuruje z innym gatunkami ptaków wodnych, m.in. perkozem zausznikiem i perkozkiem. W 2016 Stały Komitet Konwencji Berneńskiej wydał Rekomendację Nr 185 (2016) dotyczącą całkowitego wytępienia tego gatunku w Zachodniej Palearktyce przed rokiem 2020. Już wcześniej jednak w kilku krajach Europy Zachodniej realizowano programy redukcji populacji sterniczki jamajskiej poprzez np. odstrzał, niszczenie jaj czy pułapki, np. w latach 2005–2010 w Wielkiej Brytanii odstrzelono ponad 6800 osobników, dzięki czemu brytyjska populacja tej kaczki zmalała o 95%.