Satay

Satay, znane również jako sate w językach indonezyjskim i malajskim, to popularne danie kuchni południowo-wschodniej Azji, składające się z przyprawionego mięsa, nadziewanego na szpikulce i grillowanego, najczęściej podawanego z wyśmienitym sosem. Wywodząc się z Indonezji, to smakowite danie zdobyło serca smakoszy w Malezji, Filipinach, Singapurze, Tajlandii i Brunei. Satay można przygotować z różnych rodzajów mięsa, w tym z kurczaka, kozy, wołowiny, wieprzowiny, ryb, a nawet tofu, zazwyczaj grillowanych na drewnie lub węglu drzewnym. Najczęściej serwowane jest z ostrymi przyprawami i bogatym sosem orzechowym, znanym jako sos satay.

W Indonezji satay jest narodowym przysmakiem, posiadającym wiele regionalnych odmian. Można go znaleźć zarówno u ulicznych sprzedawców, jak i w eleganckich restauracjach. Jego popularność rozprzestrzeniła się na inne kraje Azji Południowo-Wschodniej i dalej, z każdym regionem dodającym swoje unikalne akcenty. W kuchni indonezyjskiej satay często kojarzy się z kecap manis, słodkim sosem sojowym, i często podawane jest z lontong, rodzajem ciasta ryżowego.

Historia satay sięga Jawy, gdzie było inspirowane indyjskimi kebabami oraz wpływami arabskich handlarzy i imigrantów. Z czasem danie ewoluowało, co doprowadziło do licznych regionalnych wariacji w zależności od używanego mięsa i metod gotowania. Satay stał się ulubieńcem na całym świecie, z podobnymi daniami jak japońskie yakitori, turecki shish kebab i południowoafrykański sosatie.

Przygotowanie satay polega na marynowaniu mięsa, nadziewaniu go na szpikulce i grillowaniu nad węglem drzewnym. Szpikulce zazwyczaj wykonane są z bambusa lub liści palmowych kokosowych. Satay zazwyczaj podawane jest z sosem orzechowym, ciastkami ryżowymi i piklami. Istnieje wiele wariantów, w tym te z kurczakiem, wołowiną, wieprzowiną, owocami morza, podrobami, a nawet egzotycznymi mięsami jak żółw, krokodyl, koń i wąż. W Indonezji istnieją specjalistyczne restauracje oferujące szeroki wachlarz opcji satay.

Satay znalazło również swoje miejsce w tradycjach kulinarnych innych krajów. W Malezji jest szeroko uwielbiane, z popularnymi wariantami jak Sate Kajang. Danie stało się nawet częścią kuchni holenderskiej, z wersjami takimi jak sateh kambing i satékroket. Na Filipinach satay znane jest jako inihaw lub inasal, z wersjami opartymi na podrobach, jak isaw, będącymi popularnym jedzeniem ulicznym.

W Singapurze satay jest ikoną kulinarną od lat 40. XX wieku, sprzedawane przez sprzedawców z różnych grup etnicznych. Legendarny Satay Club pozostawił trwały ślad na tym, jak satay jest spożywane w kraju. Pojawiły się również nowoczesne dania fusion, takie jak burgery satay i satay bee hoon, łączące tradycyjne smaki z nowoczesnymi akcentami.