Fakty o: Renifer tundrowy
Renifer tundrowy, ren, karibu – gatunek ssaka z rodziny jeleniowatych, zamieszkujący arktyczną tundrę i lasotundrę w Eurazji i Ameryce Północnej.
Taksonomia
Takson po raz pierwszy opisany przez K. Linneusza w 1758 pod nazwą Cervus tarandus. Jako miejsce typowe autor wskazał „(łac.) Habitat in Alpibus Europae et Asiae maxime septentrionalibus”, zidentyfikowane przez O. Thomasa jako Laponia w Szwecji. Jedyny przedstawiciel rodzaju renifer (Rangifer) utworzonego przez C. H. Smitha w 1827 roku.
Gatunek typowy
Cervus tarandus Linnaeus, 1758
Podgatunki
Wyróżniono kilkanaście podgatunków R. tarandus:
- R. tarandus buskensis
- R. tarandus caboti
- R. tarandus caribou – renifer kanadyjski
- R. tarandus dawsoni – renifer wyspowy (wymarły)
- R. tarandus fennicus – renifer fiński
- R. tarandus groenlandicus (wymarły)
- R. tarandus osborni
- R. tarandus pearsoni
- R. tarandus pearyi – renifer mały
- R. tarandus phylarchus
- R. tarandus platyrhynchus
- R. tarandus sibiricus
- R. tarandus tarandus – renifer europejski
- R. tarandus terraenovae
Charakterystyka
Masa ciała reniferów wynosi od 55 do 318 kg, natomiast długość ciała 150–230 cm. Wysokość w kłębie obu płci dochodzi do 120 cm. Mają gęste owłosienie, z długą grzywą na szyi. Sierść zapewnia dobrą ochronę przed mrozem. Kolor futra zależny jest od podgatunku, regionu występowania, płci i pory roku; obejmuje barwy od ciemnobrązowej po niemal białą. U obu płci występuje okazałe poroże, nieco mniejsze u samic i u młodych. Samce zrzucają poroże zaraz po rui u samic. Główne różnice między przedstawicielami poszczególnych podgatunków przejawiają się w różnicach niektórych wymiarów czaszki i reszty szkieletu, budowie poroża oraz w zachowaniu.
Pożywienie
Renifer jest roślinożerny - zjada trawy, mchy, liście krzewów, byliny i porosty, zwłaszcza chrobotki, a także niektóre grzyby. Porosty szczególnego znaczenia nabierają w zimie. W razie niemożności zdobycia pożywienia wskutek grubej i twardej pokrywy śniegu renifery mogą wędrować na zadrzewione obszary, by zjadać porosty z drzew.
Rozmnażanie
Ruja trwa od października do listopada. Występuje poligynia; jeden samiec zapładnia kilka samic. Ich liczba różni się w zależności od ekotypu karibu; w Kanadzie jest to od mniej niż 5 do ponad 20. Notowana długość ciąży jest wysoce zmienna, wynosi 203–240 dni. Porody odbywają się zwykle w maju i czerwcu; u reniferów z północnych części zasięgu samice cielą się później, niż te z południa. Porody przebiegają synchronicznie: w danym stadzie 90% młodych rodzi się w okresie 5–15 dni. Po około 45 dniach życia młode żywią się głównie pokarmem innym, niż mleko matki, które jednak nadal spożywają. Cielęta są narażone na drapieżnictwo; zależnie od regionu występowania, śmiertelność w pierwszym roku życia może osiągać 14–77%, a w okolicach o wysokim zagęszczeniu wilków szarych (Canis lupus) i grizli (Ursus arctos horribilis) dochodzi do 90%.
Dojrzałość płciową renifery osiągają w wieku 16-17 miesięcy, jednak rzadko rozpoczynają wtedy rozród. Samice zwykle kopulują pierwszy raz w wieku 28-41 miesięcy; samce zaczynają się rozmnażać z powodzeniem w wieku 4-5 lat.
Ochrona
IUCN od 2015 uznaje renifera tundrowego za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable). Wcześniej uchodził za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Na decyzji zaważył znaczny (40% w badanym okresie) spadek liczebności globalnej populacji. Spośród północnoamerykańskich podgatunków najmniej liczną populacja wyróżniał się renifer mały (R. tarandus pearyi). W 2004 jego liczebność wynosiła około 2000 osobników.
Norwegię