Sos rybny

Sos rybny – przyprawa kuchni krajów Azji Południowo-Wschodniej, używana do doprawiania i dosalania potraw, a także do marynowania mięsa przed przyrządzeniem. Jest najważniejszym z używanych tam dodatków, obok sosu sojowego. Sos ten zrobiony jest ze sfermentowanych ryb, soli i wody. Za najlepsze uważa się rodzaje zrobione z pięciu gatunków ryb, m.in. gurami. Surowe ryby z solą w beczkach fermentuje się na słońcu, do stanu płynności. Zebrany ekstrakt klaruje się i rozlewa w butelki. Charakterystyczny zapach i smak, podobny nieco, lecz dużo intensywniejsze niż u solonych śledzi, zniechęca wiele osób do jedzenia potraw przyprawionych sosem rybnym.

Został wynaleziony w Chinach w pierwszym tysiącleciu p.n.e. W Wietnamie sos ten nazywany jest nước mắm, w Tajlandii – น้ำปลา nam pla, a w Chinach – 魚露 yúlù. Podobny sos był znany także w starożytnym Rzymie pod łacińską nazwą garum. W Anglii istnieje także zbliżony sos zwany Worcestershire sauce, który został sprowadzony z Indii.

Azjatyckie sosy rybne różnią się między sobą. Np. sos rybny wietnamski jest słodkawy ponieważ podczas procesu fermentacji dodawany jest do niego cukier. Sos filipiński jest wyrazisty i ma kwaśno słony smak.