Fakty o: Bernikla kanadyjska
Bernikla kanadyjska – gatunek ptaka z podrodziny gęsi w rodzinie kaczkowatych. Udomowiona w XVIII wieku, często hodowana w amerykańskich i brytyjskich parkach, ogrodach, ale bez znaczenia gospodarczego.
Zasięg występowania
Bernikla kanadyjska występuje w zależności od podgatunku:
- B. canadensis occidentalis – południowo-zachodnia Alaska
- B. canadensis fulva – wybrzeża południowej Alaski i zachodniej Kolumbii Brytyjskiej.
- B. canadensis maxima – południowo-środkowa Kanada
- B. canadensis parvipes – środkowa Alaska przez środkową Kanadę po północno-zachodnią Zatokę Hudsona
- B. canadensis moffitti – południowo-zachodnia Kanada i północno-zachodnie USA
- B. canadensis interior – środkowa i wschodnia Kanada
- B. canadensis canadensis – południowo-wschodnia Kanada i północno-wschodnie USA
W Europie hodowana w parkach i ogrodach jako ptak ozdobny. Uciekinierzy z niewoli utworzyli populacje na Wyspach Brytyjskich, w Skandynawii oraz Europie Zachodniej i na Rugii, być może również na Sardynii i Islandii. Są to mieszańce z przewagą B. canadensis canadensis. Na Nowej Zelandii wprowadzono mieszańce z przewagą B. canadensis maxima. Bernikla kanadyjska uznawana jest za jeden ze 100 najgroźniejszych gatunków obcych w Europie. Stale rozszerza tu swój zasięg, konkurując z rodzimymi, europejskimi gatunkami gęsi. Potrafi się z nimi krzyżować, zwłaszcza z gęgawą Anser anser.
W Polsce od lat 80. XX w. corocznie obserwowane są zimujące bernikle, włącznie z dużym stadem na Zalewie Wiślanym. Część tych bernikli to uciekinierzy z ogrodów zoologicznych i prywatnych hodowli. W 2005 r. potwierdzono pierwszy udany lęg w Gdańsku. W 2007 r. w różnych częściach Gdańska do lęgów przystąpiły już 4 pary bernikli, które wyprowadziły 15 młodych. Mimo że ptaki odławiano i zatrzymywano w ogrodzie zoologicznym, nie zapobiegło to dalszemu wzrostowi liczebności tamtejszej populacji. W 2008 roku gniazdowanie tego gatunku stwierdzono na Kaszubach nad Jeziorem Somińskim w powiecie chojnickim oraz ponownie w Gdańsku. Co więcej, nad Jeziorem Somińskim był to najprawdopodobniej lęg mieszany z rodzimą gęgawą Anser anser. Fakty te potwierdzają, że w Polsce trwa szybka inwazja tego gatunku, co może zagrozić gatunkom rodzimym.
Systematyka
Takson B. canadensis hutchinsii (bernikla północna) uznawany dawniej za podgatunek B. canadensis, został wydzielony jak osobny gatunek Branta hutchinsii.
Morfologia
- Cechy gatunku
- Brak dymorfizmu płciowego. Głowa i szyja czarne, policzki i podgardle białe. Wierzch, boki i pierś brązowe z drobnymi białymi prążkami, pierś jaśniejsza. Podogonie białe, ogon, dziób i nogi czarne.
- Wymiary średnie
- Długość ciała ok. 55–110 cm
- Rozpiętość skrzydeł 122–183 cm
- Masa ok. 1,3–6,5 kg
Tryb życia
- Biotop
- Pierwotnie tundra, bagna lub preria, zawsze jednak w pobliżu morskich brzegów, większych rzek albo jezior. Obecnie również łąki i pastwiska, a nawet parki miejskie, byle w pobliżu wody.
- Gniazdo
- Na ziemi w pobliżu wody.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 1–12 (zwykle 5 do 6) jaj. Jajo jest kremowobiałe o średnich wymiarach 86 x 52 mm i masie 163 g (u B. canadensis canadensis). Jaja europejskich mieszańców średnio ważą 220 g.
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez okres 24 do 30 dni przez samicę, podczas gdy samiec strzeże gniazda. Pisklęta są zagniazdownikami. Usamodzielniają się po 40–86 dniach.
- Pożywienie
- Pokarm roślinny z domieszką zwierzęcego. Zdobywa go głównie na lądzie.
Hodowla
Bernikle kanadyjskie już 300 lat temu trzymano w królewskich ogrodach. Często zamieszkuje wielkomiejskie parki na Wyspach Brytyjskich.
Status w Polsce
W Polsce bernikla kanadyjska nie podlega obecnie krajowemu ustawodawstwu – ani ochronie gatunkowej, ani łowieckiej. Podlega natomiast obowiązującym w Polsce międzynarodowym aktom prawnym – konwencji berneńskiej (zał. III), konwencji bońskiej (zał. II) i Dyrektywie ptasiej UE, w świetle których jest gatunkiem łownym.
Irlandię