Muflon

Morfologia

Długość ciała (głowa i tułów)

70–90 cm

Długość ogona

zwanego chwostem: ok. 6–10 cm

Wysokość w kłębie

60–75 cm

Rogi (pokryte pierścieniowatymi zgrubieniami)

u samców długie, kręcone, o długości 50–80 cm, u samic nie występują, lub osiągają długość maksymalnie rzędu 10 cm

Masa ciała

owca 25–35 kg, tryk 35–40 kg

Ubarwienie

Ubarwienie tryków (zwane inaczej wełną lub runem) jest jasne, szata zimowa jest bardziej brązowa. Samce posiadają często tzw. siodło, charakterystyczną białą plamę na bokach ciała. Podbrzusze, lustro na zadzie i wewnętrzne strony nóg są białe. Wełna muflona, z wyjątkiem włosów na podgardlu, jest stosunkowo krótka.

Rogi

Charakterystyczne, duże, skręcone ślimakowato. Samice nie mają rogów, ewentualnie małe i skierowane do tyłu. U samców proces ich wzrostu jest stopniowy. Już po urodzeniu uwypuklają się na kości czołowej możdżenie. Po miesiącu zaczyna przyrastać rogowa pochwa. Na początku zimy rogi osiągają 15-20 cm, a ich wzrost zatrzymuje się. Na tym etapie zaznacza się wyraźnie pierścień roczny. W następnym roku rozwija się 11-13 zgrubień. Rogi przyrastają o kolejne 20 cm. Z nadejściem zimy wzrost znowu ustaje. Taki cykl powtarza się przez 4-5 lat, dopóki rogi nie skręcą się ślimakowato. Groty rogów zaczynają wtedy dosięgać gardła czy nawet przedniej części pyska. W żargonie myśliwskim rogi nazywają się ślimy.

Występowanie

Występujące w Europie muflony Ovis aries musimon stanowią jedną z form gatunku Ovis aries, pierwotnie zasiedlającego obszary od Azji Mniejszej po wschodnie obszary ii Iranu. Prawdopodobnie zostały one około 8000 lat temu celowo lub przypadkowo (osobniki zbiegłe z hodowli) introdukowane na niektórych wyspach Morza Śródziemnego, w tym na Korsyce i Sardynii. Na bazie reliktowych populacji z obu wymienionych wysp dokonano w późniejszych czasach introdukcji muflonów na terenach kontynentalnej części Europy.

Introdukowano muflony w wielu miejscach Europy dla celów łowieckich. Zostały sprowadzone w Sudety ze Słowacji w roku 1901 lub 1902 przez hrabiego von Magnisa, ówczesnego właściciela ziemskiego. Wraz z powojenną zmianą granic muflony stały się częścią fauny Polski. Obecnie rejony ich występowania to Karkonosze, Masyw Śnieżnika, Góry Wałbrzyskie, Góry Sowie, Góry Bardzkie. W okresie międzywojennym, w 1934 r. zasiedlono 18 sztukami muflonów nadleśnictwo Starzawę w woj. lwowskim, a w 1936 r. również nadleśnictwo Spałę. Majątek Starzawa należał do dóbr Pawlikowskich z Medyki i był dzierżawiony przez Adama Potockiego ze Smotrycza. Zwierzęta te znacznie ucierpiały w wyniku II wojny światowej. W Górach Świętokrzyskich introdukowano ten gatunek w 1952. Zamieszkuje też Wzgórza Dylewskie w województwie warmińsko-mazurskim oraz lasy wałeckie. Ostatnimi czasy pojawiły się na Podkarpaciu i w Beskidzie Śląskim oraz w okolicach Bystrzanowic Dworu (około 15 sztuk). A w połowie lat 90. w triadzie wąwozów: Lipa, Siedmica, Myśliborski (W Chełmach części Pogórza Kaczawskiego – Park Krajobrazowy Chełmy). Populację muflonów szacowano na około 200 sztuk, z czego 120 owiec żyło w okolicach Wojkowic (woj. śląskie). Już w XXI wieku niewielkie stado obserwowano w gminie Trzebinia (małopolskie).

W polskim Prawie łowieckim muflon jest gatunkiem łownym z okresem ochronnym. Na tzw. tryki polować wolno od 1 października do końca lutego, natomiast na owce i jagnięta od 1 października do 15 stycznia.

Wymagania siedliskowe

Na swoim pierwotnym obszarze występowania przystosowany do życia na porośniętych skąpą roślinnością górzystych terenach. Tam na twardym gruncie ścierały się kopyta zwierząt. W wielu miejscach, gdzie muflon został introdukowany, brak takiej możliwości powoduje u tych zwierząt zbyt duży rozrost racic, które utrudniają im poruszanie się.

Wpływ na środowisko

Na terenie Polski stwierdzono negatywny wpływ muflonów na rodzimą przyrodę, w tym na cenne i chronione siedliska naskalne i narumoszowe oraz ciepłolubne postaci lasu lipowo-klonowego. Przemieszczanie się i żerowanie tych zwierząt powoduje ubożenie runa, osłabienie naturalnego odnowienia w zbiorowiskach leśnych, ustępowanie wyspecjalizowanych roślin naskalnych i leśnych a także uruchamianie procesów erozyjnych, co może skutkować fizycznym niszczeniem całych płatów rzadkich siedlisk. W Czechach i na Słowacji muflony mogą też lokalnie powodować duże straty w gospodarce rolnej i gospodarce leśnej.

Tryb życia

Muflon śródziemnomorski prowadzi zasadniczo dzienny tryb życia, choć może wykazywać aktywność także nocą. Funkcjonuje w małych stadach. Na wolności osiąga wiek do 20 lat.

Rozród

Okres godowy u nich przypada na okres od października do grudnia, lub nawet od sierpnia do stycznia. Ciąża, po której rodzi się zazwyczaj jedno (rzadziej dwa) jagnię, trwa 22 tygodnie. Samica karmi młode mlekiem przez okres 4–5 miesięcy.

Pożywienie

Żywi się roślinami zielnymi, liśćmi krzewów i owocami. Zimą zadowala się suchymi liśćmi, korą drzew, gałązkami i porostami.