Fakty o: Sędzioł assamski
Sędzioł asamski – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny trogonów. Występuje w południowo-wschodniej Azji. Bliski zagrożenia na wyginięcie.
Taksonomia
Po raz pierwszy gatunek opisał szkocki zoolog i ornitolog Norman Boyd Kinnear. Opis ukazał się w 1927 na łamach „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. Holotyp pochodził z północnej Mjanmy (koordynaty: 28°08′N 97°20′E, wysokość około 2430 m n.p.m.), prawdopodobnie była to samica. W posiadanie okazu wszedł wpierw Frank Kingdon-Ward. Sam okaz został odstrzelony łukiem przez tubylca 29 października 1926, a następnie ofiarowany właśnie Kingdon-Wardowi. Kinnear przydzielił sędziołowi asamskiemu nazwę Pyrotrogon wardi. Obecnie (2020) akceptowana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny nazwa to Harpactes wardi. Gatunek monotypowy.
Morfologia
Długość ciała wynosi 35–38 cm, masa ciała 115–120 g. Wymiary szczegółowe holotypu: długość skrzydła 175 mm, ogona 228 mm, skoku 17 mm, widocznej górnej krawędzi dzioba 18 mm. Występuje dymorfizm płciowy w upierzeniu. U samca dziób ma głęboką, różową barwę, występuje jasnoniebieska obrączka oczna. Głowę, pierś i górne partie ciała porastają pióra łupkowoszare, miejscami widać kasztanowy odcień. Czoło i brew czerwonoróżowe. Spód ciała i zewnętrzne sterówki również mają różowy kolor. Samica jest ogółem bardziej brązowa, do tego czoło ma nie różowe, a żółte. Ponadto jej trzy zewnętrzne pary sterówek są w około ⅔ czarne na chorągiewkach wewnętrznych i w ½ czarne na chorągiewkach zewnętrznych – pozostałe części mają złocistożółty kolor. Głowa, szyja i grzbiet są, według autora opisu holotypu, ciemnooliwkowe; kuper jaśniejszy. Lotki I rzędu czarne, lotki 2–7 mają wąską, białą krawędź. Pierś i gardło samicy są oliwkowobrązowe ze śladami żółci, za to brzuch, okolice kloaki i pokrywy podogonowe mają jaskrawy, żółtopomarańczowy kolor.
Zasięg występowania
Zasięg występowania sędzioła asamskiego rozciąga się od Bhutanu i północno-wschodnich Indii (Arunachal Pradesh) poprzez północną i wschodnią Mjanmę po południowe Chiny (zachodni Junnan). H. wardi podawany był również z północnego Wietnamu (dawny Tonkin), jednak brak współczesnych obserwacji. Ogółem występuje on we wschodnich Himalajach. W Bhutanie występuje lokalnie i nielicznie, jednak bywa regularnie obserwowany także i współcześnie. W Indiach wykazany jedynie z Arunachal Pradesh, prawdopodobnie jest rzadki. W Mjanmie sędzioły asamskie bywały lokalnie pospolite na północy kraju, ale brak współczesnych obserwacji i w skali krajowej przypuszczalnie są rzadkie.
Ekologia
Środowiskiem życia sędziołów asamskich są niższe piętra, podszyt i zarośla bambusów w subtropikalnych lasach wiecznie zielonych. Obserwowane były na wysokości 1500–3200 m n.p.m. prawdopodobnie podczas zimy schodzą na niższe wysokości, do 1220 m n.p.m. w niektórych miejscach. Pożywienie stanowią bezkręgowce, w tym ćmy, patyczaki, prostoskrzydłe i chrząszcze; zjadają również jagody. Osobniki w kondycji rozrodczej były znajdywane późnym marcem i wczesnym kwietniem, poza tym brak informacji o rozrodzie.
Status zagrożenia
IUCN uznaje sędzioła asamskiego za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened) nieprzerwanie od 2000 roku (stan w 2016); wcześniej otrzymał taką rangę w 1988, a w latach 1994 i 1996 miał status narażonego na wyginięcie (VU, Vulnerable). Według BirdLife International populacja ma trend spadkowy. Zagrożeniem dla gatunku jest wycinka lasów oraz naprzemienne zakładanie upraw i oczekiwanie, aż roślinność wróci do poprzedniego stanu (shifting cultivation), prawdopodobnie również polowania.
Indie