Iglesia de Santa María la Mayor

Kościół Santa María La Mayor de Abajas jest świątynią romańską.

Teren, na którym stoi kościół, wznosi się ponad wioską i oferuje dobrą okazję do spojrzenia na La Bureba. Kościół ma dwie nawy.

Jej wejście znajduje się od strony południowej, a obok niej stoi czworokątna dzwonnica. Cały kompleks jest zbudowany z piaskowca. W półkolu apsydy znajduje się sklepienie piecowe, natomiast prezbiterium i nawa zamknięte są lekko zaostrzonym sklepieniem kolebkowym.

Nawa północna, dobudowana później ok. 1600 r. ma trzy przęsła nakryte sklepieniem gwiaździsto-żebrowym, przy czym przęsło środkowe jest identyczne jak w zakrystii.

Na zewnątrz apsyda wznosi się nad niewielkim podium i ma trzyczęściową artykulację, utworzoną przez dwie smukłe kolumny, które łączą się bezpośrednio z gzymsem. Otwory mają okrągłe łuki i nie wszystkie są widoczne z zewnątrz, ponieważ nawa północna jest połączona z jednym z przęseł. Tympanony są ozdobione trzema ślepymi półkolistymi łukami, jednym u góry i dwoma u dołu.

Okap apsydy zdobi rząd gzymsów. Dominująca faza budowy kościoła jest wyraźnie romańska, z pierwszym etapem w połowie XII wieku, odpowiadającym fazie głównej i absydzie, oraz drugim około 1175 roku, kiedy to zbudowano otwór drzwiowy. W późniejszym okresie dokonano także innych zmian i uzupełnień, takich jak nawa północna, dzwonnica, kaplica na ścianie południowej i atrium.

Wewnątrz apsyda przykryta jest sklepieniem piecowym, a prezbiterium i nawa główna - lekko spiczastym sklepieniem kolebkowym. Nawa boczna została dobudowana w XVI w. i ma trzy przęsła przykryte sklepieniem gwiaździsto-żebrowym. Dzięki pracom konserwatorskim przeprowadzonym w 1993 r. można jeszcze dostrzec oryginalną strukturę kamiennych słupów. Prace konserwatorskie pozwoliły na wydobycie tej pięknej świątyni z ruiny.

Wnętrze tego kościoła nawiązuje do grupy Silosów, zwłaszcza otwór drzwiowy. Składa się on z dwóch archiwolty, jednej zabytkowej i drugiej gładkiej, oraz ciekawego tympanonu, ozdobionego wielobocznymi ślepymi łukami, wspartymi na wspornikach. Bogactwo motywów ikonograficznych, z których niektóre są bardzo charakterystyczne dla stylu romańskiego: człowiek walczący ze smokiem, zakapturzony mężczyzna wyrywający cierń, jeździec z psem na koniu, polujący orzeł. Walka człowieka ze smokiem to sposób na przekazanie idei religijnych, w których ścierają się siły dobra i zła, reprezentowane przez postacie archiwoltów.

Wewnątrz kapitele zawierają zwrócone ku sobie lwy, harpie i ptaki. Są też prostsze, zdobione dekoracją kwiatową.