Sadeh

Sadeh, znane również jako Jashn-e Sadeh, to barwne irańskie święto upamiętniające odkrycie ognia przez Hushanga, drugiego króla z mitologicznej dynastii Piszdadian. To radosne wydarzenie odbywa się pięćdziesiąt dni przed Nowruz w Iranie oraz w niektórych częściach Afganistanu i Tadżykistanu, i ma korzenie sięgające czasów Imperium Achemenidów. Nazwa "Sadeh" w języku perskim oznacza "stulecie".

Legenda głosi, że Hushang napotkał ogień podczas wspinaczki na górę, kiedy przypadkowo stworzył iskrę, uderzając dwoma krzemieniami o siebie. To przełomowe odkrycie doprowadziło do święta, które celebruje światło, ogień i energię. W starożytności Jashn-e Sadeh polegał na rozpalaniu ognisk jako symbolu odrodzenia słońca oraz wypędzenia zimowego chłodu i demonów mrozu.

Jednym z tradycyjnych elementów festiwalu było zbieranie kolczastych krzewów na ogniska przez nastoletnich chłopców, co stanowiło rytuał przejścia w dorosłość. Ogniska paliły się całą noc, a następnego dnia kobiety zabierały żar do domów, aby przenieść błogosławieństwo ognia Sadeh. Uroczystości trwały trzy dni i obejmowały uczty oraz darowizny dla ubogich.

Nawet po muzułmańskim podboju Persji Sadeh było nadal obchodzone z wystawnymi ogniskami, fajerwerkami, muzyką i ucztowaniem. Dziś festiwal jest wciąż obchodzony w niektórych irańskich miastach i świątyniach zoroastryjskich, z takimi aktywnościami jak tańce wokół ognisk i modlitwy.

Sadeh ma głębokie znaczenie zarówno dla Zoroastrian, jak i Irańczyków, symbolizując wieczną walkę z niegodziwością oraz świętowanie stworzenia. Historia festiwalu jest skomplikowana, mająca różne dni obchodzenia. Pomimo tych różnic, Sadeh pozostaje ukochaną tradycją, która jednoczy społeczności w honorowaniu światła, ciepła i ducha wspólnoty.