Sąd Ostateczny (obraz Stephana Lochnera)

„Sąd Ostateczny” to poliptyk wykonany około 1435 roku przez niemieckiego artystę Stefana Lochnera. Przypuszcza się, że pierwotnie zdobił salę rady Ratusza w Kolonii. Z czasem zewnętrzne skrzydła tego monumentalnego dzieła zostały podzielone na dwanaście osobnych obrazów, które obecnie znajdują się w różnych kolekcjach w Kolonii, Monachium i Frankfurcie.

Wewnętrzne skrzydła poliptyku przedstawiały „Męczeństwo Apostołów”, natomiast na zewnętrznych panelach widniały postacie takie jak „Święty Antoni Pustelnik”, „Maria Magdalena i Donator” oraz „Papież Korneliusz”. Lochnerowa wizja Sądu Ostatecznego respektuje ówczesne normy artystyczne, ale wprowadza również pewne nowatorskie elementy, szczególnie zauważalne w unikalnym sposobie przedstawienia aniołów.

Pierwsza znana wzmianka o tym dziele pochodzi z 1764 roku, kiedy znajdowało się ono w kościele parafialnym św. Wawrzyńca w Kolonii. Dziś można je podziwiać w Muzeum Wallraf-Richartz w Kolonii. Obraz jest podzielony na dwie główne części. Górna część przedstawia Jezusa, Maryję i św. Jana otoczonych przez anioły, podczas gdy dolna ukazuje scenę sądu, z uratowanymi zmierzającymi do nieba i potępionymi cierpiącymi w rękach demonów. Badania techniczne ujawniły szczegółowe podrysowania i znaczące przebarwienia, które zaszły na przestrzeni wieków.

Istnieją pewne kontrowersje naukowe związane z przypisaniem obrazu Lochnerowi i dokładną datą jego powstania, ponieważ jego styl i nastrój różnią się od innych znanych dzieł artysty. Niektórzy eksperci sądzą, że może to być wczesne dzieło Lochnera, podczas gdy inni uważają, że może reprezentować późniejszą zmianę w jego artystycznym podejściu. Analiza słojów drewna paneli sugeruje, że najwcześniejsza deska pochodzi z 1406 roku, co skłania do datowania ukończenia dzieła na około 1425 rok. Pomimo tych niepewności „Sąd Ostateczny” jest uznawany za znakomite dzieło w dorobku Lochnera, podziwiane za swój dramatyzm i skomplikowane gotyckie detale architektoniczne.