Oktoberfest

Historia

Festyny nazywane Oktoberfestem nie były w Bawarii rzadkością. Ich celem było zużycie piwa z mijającego sezonu browarskiego, zanim rozpoczęto warzyć nowe. Ponieważ Bawarskie Prawo Czystości z 1516 roku zezwalało na warzenie piwa tylko od 29 września do 23 kwietnia, przypadały tego typu festyny właśnie na okres przełomu września i października.

Monachijski Oktoberfest cieszy się już ponad 200-letnią tradycją. Z okazji ślubu bawarskiego księcia Ludwika, późniejszego króla Bawarii i jego wybranki, księżniczki Therese von Sachsen-Hildburghausen, który odbył się 12 października 1810, zorganizowane zostały na łąkach przed murami miasta (dzisiejsza Theresienwiese, „Błonia Teresy”) wyścigi konne. Ponieważ książę Ludwik pasjonował się starożytnością zawody odbyły się w stylu starożytnych igrzysk olimpijskich. W początkowych latach monachijski Oktoberfest miał przede wszystkim sportowy charakter. Ponieważ impreza cieszyła się dużą popularnością wśród mieszkańców miasta, dwór królewski zadecydował o powtórzeniu wyścigów rok później o tej samej porze i tak zrodziła się tradycja monachijskiego Oktoberfestu. Ze względu na uwikłanie Bawarii w wojnach napoleońskich w 1813 roku po raz pierwszy zrezygnowano z festynu. Przerwy w tradycji nastąpiły również w 1854 i 1873 ze względu na epidemię cholery, w 1866 roku z powodu wojny siedmiotygodniowej i w 1870 wojny francusko-pruskiej.

Piwo i tradycje piwne

Pod koniec XIX wieku monachijski Oktoberfest nabierał coraz bardziej charakteru jaki ma dzisiaj. W 1880 roku władze miasta zezwoliły na sprzedaż piwa.

Wedle przepisów Oktoberfestu swoje piwo serwować mogą jedynie monachijskie browary, które warzą zgodnie z Bawarskim Prawem Czystości z 1487 roku i podobną normą niemiecką z 1906 roku. Do browarów tych należą:

• Spaten-Franziskaner-Bräu
• Augustiner
• Paulaner
• Hacker-Pschorr
• Hofbräu
• Löwenbräu

Wszystkie one oferowały tradycyjne bawarskie piwo marcowe o zawartości alkoholu do 6,2%. Charakteryzuje się ono bursztynową barwą i przewagą słodkich nut słodowych nad goryczką chmielową. Obecnie piwa serwowane na festynie nazywa się Oktoberfestbier i w stylu są bardziej podobne do popularnego w wielkich koncernach lagera niż do dawnego piwa marcowego.

Dla odwiedzających ustawianych jest 14 hal piwnych, z których większe mają do 10 tysięcy miejsc siedzących. Hale dzielone są na dwie kategorie, hale browarów i namioty gospodarzy Oktoberfestu. Każdy gospodarz sprzedaje w swoim namiocie piwo tylko jednego browaru.

W 2014 r. jedno piwo kosztowało średnio dziesięć euro.

Kufle

Tradycyjne kufle piwne były wykonane z ceramiki, zmieniono je jednak na szklane, aby zapobiec oszustwu w ich napełnianiu. Kelnerki na Oktoberfeście znane są z tego, że potrafią przenieść do dziesięciu Maß naraz, przy czym każdy z kufli zawiera litr piwa (1 kg), do którego dochodzi waga pustego kufla (około 1,1 kg).

Kufle z Oktoberfestu są popularnymi pamiątkami i jako takie sprzedawane są na licznych straganach. Pamiątkowe kufle wyposażone są w plakietki z symbolem i datą danej imprezy. Kufle używane w namiotach i halach piwnych są własnością browarów i przywłaszczanie ich jest kradzieżą. Nie zmienia to faktu, że wielu odwiedzających woli je od kupnych. W latach 80. i 90. liczba kradzieży tak wzrosła, że obecnie nawet służby bezpieczeństwa zobowiązane są zwracać uwagę na osoby podejrzane.

Przebieg Oktoberfestu

Aby wykorzystać ostatnie ciepłe dni jesieni Oktoberfest przeniesiono w 1872 na koniec września. Wprawdzie nie obowiązują stałe daty rozpoczęcia i końca, mimo to, regułą jest, że festyn może zacząć się tylko po 15 września, a jego koniec musi przypadać na pierwszą niedzielę października. Od 2000 roku weszła w życie dodatkowa reguła, w razie, gdy pierwsza niedziela października przypada na 1 lub 2 października, Oktoberfest przedłużany jest automatycznie do Święta Zjednoczenia Niemiec, które świętowane jest 3 października. Oktoberfest trwa zatem co najmniej szesnaście, a najwyżej osiemnaście dni.

Wjazd gospodarzy

Początkowo tereny, na których odbywał się festyn, położone były poza murami miasta i w dniu rozpoczęcia gospodarze i wystawcy udawali się w uroczystym pochodzie na tereny Oktoberfestu. Obecnie pochód ten prowadzi Münchner Kindl (herbowa figura Monachium w postaci dziewczyny w czarnym habicie franciszkańskim z kuflem w dłoni) wraz z burmistrzem Monachium. W pochodzie nadal uczestniczą gospodarze, a wraz z nimi uroczyście przystrojone wozy browarów i kapele muzyczne, które mają grać w halach i namiotach piwnych.

Odszpuntowanie pierwszej beczki

Po wjeździe pochodu, o godzinie 12:00, w hali Schottenhamel, burmistrz Monachium odszpuntowuje pierwszą beczkę. Co roku oczekiwane jest z napięciem, ile uderzeń będzie potrzebnych zanim popłynie piwo. Christianowi Ude, który jest burmistrzem od 1993 roku, udało się to w latach 2005 i 2008–2013 za dwoma uderzeniami; tyle samo wykonał Dieter Reiter w latach 2015–2017. Jeden z ich poprzedników, Thomas Wimmer, potrzebował w 1950 roku dziewiętnastu uderzeń. Pierwszy kufel z piwem otrzymuje tradycyjnie premier Bawarii, wypowiadając słowa: „O’zapft is!“! (bar. odszpuntowana!).

Chociaż jest to największa tego typu impreza na świecie, w wielu krajach organizuje się podobne imprezy próbujące naśladować bawarską.

Zamach bombowy na Oktoberfest 26 września 1980

W piątek 26 września 1980, organizacja neonazistowska Wehrsportgruppe Hoffmann (tłum. Grupa Sportów Obronnych Hoffmana) podłożyła bombę koło bramy głównej. 13 osób zostało zabitych, a ponad 200 rannych.

Oktoberfest w Polsce

Od kilku lat Święto Piwa (Oktoberfest) obchodzony jest również na Śląsku:

• Wodzisław Śląski, od 2015,
• Opole, od 2015.
• Oktoberfest Malina, od 2012, (dzielnica Opola)
• Krasnystaw - Chmielaki Krasnostawskie od 1971 (najstarszy festiwal piwny w Polsce)
• Śląski Oktoberfest, Dobrzeń Mały od 2018