Królik europejski

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy opisany naukowo przez K. Linneusza w 1758 roku w jego dziele Systema Naturae pod nazwą Lepus cuniculus. Jako miejsce typowe autor wskazał południową Europę (łac. „in Europa australis”), uściślone przez J. R. Ellermana i T. C. S. Morrison-Scotta w 1951 roku do Niemiec. Jedyny przedstawiciel rodzaju Oryctolagus – królik, utworzonego przez W. Lilljeborga w 1873 roku.

Gatunek typowy: Lepus cuniculus Linnaeus, 1758

Etymologia

Nazwa rodzajowa jest połączeniem słów z języka greckiego: ορυκτηρ oruktēr, ορυκτηρος oruktēros – „kopacz, górnik” oraz λαγός lagós – „królik”. Epitet gatunkowy pochodzi od łacińskiego słowa cuniculus – „kopalnia, dziura, podziemne przejście”.

Systematyka

Wyróżniono 6 podgatunków królika europejskiego:

• O. cuniculus algirus
• O. cuniculus brachyotus
• O. cuniculus cnossius
• O. cuniculus cuniculus
• O. cuniculus habetensis
• O. cuniculus huxleyi

Opis

Długość ciała od 35 cm do 45 cm, ogona 5–6 cm, masa ciała od ok. 1,5 kg do 3 kg. Grzbiet ma ubarwienie brązowoszare, stalowoszare lub żółtoszare, spód ciała jest białoszary lub popielatoszary. Krótki ogon jest od góry czarny, od spodu biały. Niektórzy mogą pomylić z zającem szarakiem, gdyż przypomina go nieco swoim wyglądem, lecz z powodu trzymania tylnych kończyn blisko siebie, sprawia wrażenie bardziej krępego. Końce uszu królika są brązowe, a szaraka czarne. Zając szarak ma dłuższe uszy i dłuższe tylne nogi.

Występowanie

Naturalny zasięg występowania królika europejskiego obejmował początkowo Półwysep Iberyjski, południową Francję i Afrykę Północną. Jego rozprzestrzenianie się na teren pozostałych krajów europejskich sięga prawdopodobnie czasów rzymskich.

Współcześnie królik europejski występuje w niemal całej Europie, północno-zachodniej Afryce, a także w Australii i na Nowej Zelandii, gdzie został introdukowany na przełomie XVIII i XIX wieku. W Polsce króliki występują niezbyt licznie i żyją głównie w południowo-zachodniej oraz zachodniej i środkowej części kraju.

Biotop

Najczęściej spotkać go można na terenach o piaszczystej glebie, unika terenów podmokłych i wnętrza lasu. Czasami można go spotkać na nasypach kolejowych, w lasach sosnowych, na brzegach lasów, w parkach miejskich oraz w uprawach rolniczych; na łąkach, w sadach. Preferuje również ekotony las-łąka.

Tryb życia

Jest zwierzęciem roślinożernym. Latem żywi się soczystymi roślinami, zimą gałązkami drzew i krzewów, trawą oraz bulwami i korzeniami roślin, wygrzebywanymi spod ziemi. Królik, w odróżnieniu od swoich krewniaków zajęcy, kopie w ziemi nory. Nory te zawierają jedną dużą komorę gniazdową oraz liczne chodniki, mające w kilku miejscach wyjście na powierzchnię ziemi. Służą mu one głównie do obrony przed wrogami. W komorze gniazdowej samica rodzi także młode.

Rozród

Ciąża trwa 28–33 dni, samica rodzi kilka razy w roku od 3 do 10 nagich, ślepych młodych. Oczy otwierają dopiero w 10 dniu życia. Królik osiąga dojrzałość w wieku 4–5 miesięcy, żyje około 10 lat.

Ochrona

Królik jest w Polsce zwierzęciem łownym z okresem ochronnym. Sezon łowiecki, podobnie jak u zająca szaraka, trwa od 1 listopada do 31 grudnia, a w drodze odłowu do 15 stycznia.

Ciekawostki

Królik znany jest ze swej dużej płodności, dlatego uznany został za gatunek inwazyjny. Wprowadzenie królika do Australii doprowadziło do jego niepohamowanego rozprzestrzenienia po całym kontynencie. Szkody wyrządzone tam przez króliki są olbrzymie i miejscowa ludność poluje na nie.