Szał uniesień

„Szaleństwo uniesień" często skracane do „Szaleństwo,” to fascynujący obraz stworzony w 1893 roku przez polskiego artystę Władysława Podkowińskiego. Dzieło to wyróżnia się jako jedno z jego najbardziej znanych prac i jest uznawane za pierwsze symbolistyczne malarstwo w polskiej sztuce, w czasach gdy Polska była podzielona między Rosję, Niemcy i Austrię.

Obraz przedstawia dramatyczną scenę nagiej, rudowłosej kobiety jadącej na dzikim czarnym koniu. Koń jest ukazany z wyrazistymi szczegółami: obnażonymi zębami, wiszącym językiem, rozszerzonymi nozdrzami i spienionym pyskiem. Kobieta, z zamkniętymi oczami, trzyma się szyi konia, a jej luźne włosy unoszą się, mieszając się z grzywą zwierzęcia. Podkowiński użył ograniczonej palety barw: czerni, brązów i szarości, kontrastujących z bielą i żółcią, tworząc uderzający podział między światłem a ciemnością w kompozycji.

Pomysł na „Szaleństwo" narodził się podczas pobytu Podkowińskiego w Paryżu w 1889 roku. Jednak to jego osobiste zmagania i niespełniona miłość napędzały potężną, finalną wersję z 1893 roku. Obraz przeszedł przez kilka szkiców i studiów, ostatecznie ukazując dramatyczny kontrast między światłem a cieniem, odzwierciedlający wewnętrzne zmagania artysty oraz jego pogarszające się zdrowie.

Kiedy „Szaleństwo" zostało wystawione w Warszawie w 1894 roku, wywołało ogromne poruszenie. Chociaż przyciągnęło znaczną uwagę, Podkowiński nie zdobył za nie oczekiwanej ceny. Tragicznie, zaledwie 36 dni po rozpoczęciu wystawy, artysta pociął obraz nożem. Powody tego aktu pozostają tajemnicą, co prowadzi do licznych spekulacji na temat jego stanu psychicznego i możliwości niespełnionej miłości do kobiety, która mogła zainspirować dzieło.

Po śmierci Podkowińskiego obraz został odrestaurowany. Ostatecznie nabył go Feliks Jasieński, który później przekazał go Muzeum Narodowemu w Krakowie w 1904 roku. Burzliwa historia „Szaleństwa uniesień” odzwierciedla zmagania i wizję artysty, cementując jego miejsce jako przełomowe dzieło w historii polskiej sztuki.