Droździk

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Karol Linneusz w 1758 (dawniej podawano też błędną datę 1766). Holotyp pochodził ze Szwecji. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Turdus iliacus. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) podtrzymuje tę nazwę. Wyróżnia 2 podgatunki.

Podgatunki i zasięg występowania

Zamieszkuje północną Europę i Azję (po Kamczatkę). Skandynawia i północna Rosja to obszary, gdzie ptaki te występują najliczniej. To ptak wędrowny lub częściowo wędrowny na niewielkie i średnie odległości – przylatuje w marcu lub kwietniu, a odlatuje od września do grudnia. Migrują w licznych grupach i głównie nocą, zatrzymując się na polach, łąkach i w lasach. Na zimę przylatuje do zachodniej i środkowej Europy, zatrzymując się tam w tych samych środowiskach co drozd śpiewak. Populacje z Islandii i wysp północnego Atlantyku kierują się do Szkocji, Irlandii, Francji i na Półwysep Iberyjski. Osobniki euroazjatyckie zimą spotyka się w Europie Zachodniej i w basenie Morza Czarnego i Kaspijskiego.

IOC wyróżnia 2 podgatunki T. iliacus:

• Turdus iliacus coburni – Islandia i Wyspy Owcze, poza sezonem lęgowym zachodnia Europa
• Turdus iliacus iliacus – północna i wschodnia Europa na wschód przez Syberię po okolice dolnego biegu Kołymy i Ałtaj; poza sezonem lęgowym zachodnia i południowa Europa, północna Afryka, baseny Morza Czarnego i Kaspijskiego oraz przyległe obszary południowo-zachodniej Azji

Przez Polskę przebiega południowo-zachodnia granica zasięgu gniazdowania droździków. Gniazdują w północno-wschodniej Polsce, bardzo nielicznie, ale regularnie, m.in. w Puszczy Białowieskiej i na Bagnach Biebrzańskich. Sporadycznie pary spotyka się w innych regionach Polski. Można go obserwować w Polsce od października do kwietnia. W latach 2004–2012 liczebność droździka na terenie kraju szacowano na zaledwie 50–150 par lęgowych.

Morfologia

Długość ciała wynosi 20–24 cm; masa ciała 46–80 g. Ogon mierzy około 87 mm długości. Długość czaszki wynosi 45–47 mm, w tym 21–23 przypada na dziób.

W upierzeniu dymorfizm płciowy nie występuje. Droździki są nieco mniejsze od śpiewaków (Turdus philomelos). Do charakterystycznych cech tych drozdów należą śmietankowobiała brew i wąsy, czerwonawe boki i spody skrzydeł, brązowy wierzch ciała i białawy spód z ciemnobrązowym kreskowaniem. Pierzenie trwa od połowy czerwca do połowy września.

Ekologia i zachowanie

Droździki gniazdują w lasach iglastych strefy borealnej, w Polsce na skrajach podmokłych łęgów i olsów. Podczas przelotów pojawiają się na łąkach i skrajach lasów, nierzadko w towarzystwie szpaków (Sturnus vulgaris) lub kwiczołów (Turdus pilaris). Zjada owady, dżdżownice, drobne ślimaki i inne drobne bezkręgowce, a jesienią i zimą także nasiona i jagody.

W czasie nocnych przelotów lub przy odlocie wydaje przeciągłe okrzyki. Jest to przenikliwe cij, podczas gdy odgłosy drozdów śpiewaków to wysokie, krótkie cip. Świergocąca melodia zawiera liczne powtórzenia i krótkie, opadające frazy. Najczęściej słychać je w nocy.

Lęgi

W ciągu roku wyprowadzane są 1 lub 2 lęgi, pierwszy na przełomie kwietnia i maja, a drugi w czerwcu.

Gniazdo umieszczone zazwyczaj ok. 1,5 metra nad ziemią, zatem dość nisko, nad drzewem i krzewem przy pniu i bocznych gałęziach młodych roślin drzewiastych, np. świerków. W optymalnych warunkach droździki mogą gniazdować w małych koloniach. Gniazdo ma kształt czarki, w której można wyodrębnić trzy warstwy. Środkową stanowi muł. Zewnętrzna warstwa utworzona może być z trawy, włosia końskiego, fragmentów liści paproci i innych roślin, kory brzozowej, liści drzew albo z małych gałązek, mchów i porostów (dane dotyczą ptaków z Finlandii). Wyściółkę stanowią głównie delikatne trawy. W zniesieniu znajduje się 5–6 jaj (w powtarzanym lęgu 4).

Wysiadywanie trwa 10–14 dni, zwykle 12. Czas gniazdowego rozwoju piskląt i okres karmienia ich przez rodziców po opuszczeniu gniazda trwa około 14 dni. Droździki bronią piskląt w gnieździe przez symulowanie ataków, również wobec człowieka.

Status

Do 2015 IUCN uznawało droździka za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). W 2015 klasyfikację zmieniono na gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Wahania w liczebności spowodowane są występowaniem na przemian srogich i łagodnych zim. W basenie Morza Śródziemnego nielegalnie odławia się te ptaki.

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Przyczyną zmniejszania liczebności są koty i zderzenia np. z samochodami, szybami, liniami energetycznymi, które ptakom pojawiającym się w osiedlach ludzkich podczas przelotów są nieznane.