Fakty o: Niełaz plamisty
Niełaz plamisty, kuna workowata – gatunek ssaka z rodziny niełazowatych, występujący endemicznie w rozproszonych populacjach w Tasmanii i wyspie Bruny.
Morfologia
Tułów wraz z głową osiąga długość rzędu 40–45 cm, przy masie ciała nieco ponad 0,5 kg (samice) i około 1 kg (samce). Pokryty jest miękką, krótką i gęstą sierścią. Owłosiony ogon osiąga długość 21–30 cm. Niełazy występują w dwóch typach ubarwienia. Częściej spotykane – brunatne w kremowobiałe kropki, zaś rzadziej odnotowywane – czarne z białym nakrapianiem. Białe plamki są intensywniejsze na tułowiu, a mniej wyraźne na głowie. Plamy nie występują na ogonie, ale jego zakończenie jest białe. Część brzuszna i kończyny są wybarwione w jaśniejszych kolorach.ogonie. Zwierzęta o obu typach ubarwienia mogą występować w jednym miocie. Włosy czuciowe (wibryssy) u osobników o ciemnym ubarwieniu są czarne, u tych o płowym umaszczeniu mogą być czarne, brązowe albo białe. Torba jest płytka, wyposażona w 6–8 sutków. W przeciwieństwie do innych gatunków z rodzaju Dasyurus Niełaz plamisty ma tylko po 4 palce u stóp tylnych kończyn i 5 u przednich (reszta ma po 5 palców u stóp wszystkich kończyn). Wzór zębów: 4.1.2.4-3.1.2.4. Wyjątkową cechą występującą u młodych Niełaza plamistego jest przerwa pomiędzy komorami serca i pomiędzy przedsionkami u noworodków. Dziury te zamykają się po paru dniach.
Zdjęcie: Michael Barritt & Karen May / CC BY-SA 2.0 / pl.wikipedia.orgpl.wikipedia.orgTryb życia
Niełaz plamisty wiedzie nocny, naziemny tryb życia. Podczas dnia śpi w wydrążonych pniach lub pod osłoną stosów kamieni. Podczas snu zwija się w kłębek i kładzie uszy. Samica rodzi zazwyczaj 4–8 młodych. Niełazy nadają się do hodowli. Chów jest łatwy.
Ekologia
D. viverrinus żywi się myszami, żabami, ptakami, rybami, młodymi królikami, ale także padliną, owadami i skorupiakami. Zamieszkuje zarówno lasy jak i tereny otwarte – także w pobliżu zabudowań zamieszkałych przez ludzi. Niełaz plamisty urządzają swoje legowiska w gęstym runie, pustych pniach, małych jaskiniach, pod budynkami i pod ziemią.
Zasięg geograficzny
Historycznie niełaz plamisty zamieszkiwał tereny południowo-wschodniej Australii kontynentalnej (głównie w Australii Południowej, Nowej Południowej Walii i Wiktorii) oraz Tasmanii, jednak zasięg występowania zmniejszył się o 50–90%. Ostatni udokumentowany okaz w Australii kontynentalnej został upolowany 31 stycznia 1963. Od tego czasu pojawiały się niepotwierdzone doniesienia o napotkaniu przedstawicieli gatunku. Ostatecznie D. viverrinus występuje tylko w rozproszonych populacjach w Tasmanii i na wyspie Bruny, na której prawdopodobnie był introdukowany. W Nowej Południowej Walii, Australii Południowej i Wiktorii jest uznawany za gatunek regionalnie wymarły.
Znaczenie w ochronie środowiska
Niełaz plamisty jest gatunkiem zagrożonym, dla którego głównym zagrożeniem są choroby i dzikie koty. Gatunek ten należy do projektu Australijskiego rządu „20 ssaków, do 2020”, który jest częścią inicjatywy mającej na celu konserwacje ojczystych roślin i zwierząt Australii. Rząd Australijskiego Terytorium Stołecznego wraz z rządem Australijskim przeznaczyły 600 tysięcy dolarów na stworzenie bezpiecznego azylu dla Niełaza plamistego na kontynencie. W planach głównym priorytetem jest usunięcie zagrożeń grożących zagrożonym gatunkom, ulepszenie siedlisk, zapewnienie odpowiedniej przestrzeni i optymalnych warunków rozwoju.
Znaczenie dla gospodarki
Niełaz plamisty usuwa szkodniki, które niszczą uprawy np. myszy i owady (w tym ich larwy), co wpływa pozytywnie na rolnictwo. Są również atrakcją turystyczną w Tasmani. D. viverrinus potrafi atakować drób i słabsze zwierzęta hodowane przez farmerów, co wpływa negatywnie na hodowlę.