Okoń pospolity

Występowanie

Europa z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, północnej Szkocji, zachodniej Skandynawii, południowych i środkowych Włoch i zachodniej części Bałkanów oraz Azja aż do Kołymy. Aklimatyzowany m.in. na Irlandii i w Australii.

Występuje w wodach do 1000 m n.p.m. zarówno w płynących jak i stojących a także w słonawych wodach przybrzeżnych w estuarium rzek. Młodsze osobniki często tworzą ławice, starsze żyją w niewielkich grupach bądź samotnie.

Opis

Osiąga do 60 cm długości standardowej i masę ciała do 4,8 kg. Ciało wysokie, bocznie spłaszczone. Łuski małe, ktenoidalne, mocno osadzone w skórze. Pokrywy skrzelowe zakończone ostrymi kolcami, a ich górna krawędź jest ząbkowana. Otwór gębowy duży, przedni, tylna krawędź szczęki sięga do oka.

Grzbiet ciemnoszary do oliwkowozielonkawego, boki jaśniejsze. Na grzbiecie i bokach 5–9 poprzecznych, ciemnych smug, brzuch biały lub wchodzący w czerwonawy kolor o srebrzystym połysku. Pierwsza płetwa grzbietowa szara z ciemną plamą w tylnej części, druga płetwa zielonkawoszara, lekko przezroczysta, płetwy piersiowe żółtawoszare, pozostałe płetwy jaskrawoczerwone. Ubarwienie zmienne w zależności od miejsca przebywania, osobniki żyjące w płytkich prześwietlonych wodach są bardziej jaskrawo ubarwione od tych żyjących w ciemnych, głębokich wodach.

Samce są jaskrawiej ubarwione.

Odżywianie

Żeruje głównie o wschodzie i zachodzie słońca nie unikając innej pory dnia. Jednym z głównych pokarmów są skorupiaki z rzędu Calanoida Eudiaptomus gracilis. Narybek żywi się planktonem, później ikrą innych ryb (zwłaszcza karpiowatych). Dorosłe osobniki zjadają głównie ryby, np. płocie oraz większe bezkręgowce, np. raki.

Rozród

Trze się od marca do czerwca na płyciznach. Samica składa od 12 000 do 300 000 ziaren ikry o średnicy 2–2,5 mm, która jest przyklejana do kamieni, zanurzonych gałęzi, roślin wodnych itp. w postaci długich wstęg. Wylęg po 14–21 dniach. Świeżo wylęgłe larwy mierzą 3–6 mm i posiadają jajowatego kształtu woreczek żółtkowy zawierający kroplę tłuszczu, która umożliwia im unoszenie się na wodzie.

Sen ryby

Okoń europejski zapada w nocy w swego rodzaju „stan głębokiego snu”. W tym czasie przebywa przy dnie zbiornika opierając się o dno płetwami brzusznymi i ogonową. Na ten okres „zwija” swoją płetwę grzbietową. Sen ten jest na tyle głęboki, że nie wytrąci i nie wystraszy z niego nawet jasny snop światła. Po obudzeniu, które trwa przez kilka minut ponownie rozkłada płetwę grzbietową.

Znaczenie gospodarcze

Nie posiada większego znaczenia gospodarczego. Bardzo chętnie łowiony przez wędkarzy na spinning, spod lodu, oraz na żywą i martwą rybę, a także na spławik, grunt i na muchę.

Ochrona

W Polsce podlega ochronie od 2011 r. Wymiar ochronny – 15 cm. W niektórych okręgach Polskiego Związku Wędkarskiego może być wprowadzony większy wymiar ochronny np. lubelskim oraz Okręgu Nadnoteckim 18 cm (2010 rok) a w 2011 r. w radomskim, skierniewickim (18 cm) i Jeziorsku.

Rekord Polski wagowy: 2,69 kg o długości 50 cm złowiony w ciepłym kanale w Gryfinie