Abbey of Santa María de Alaón

Królewskie Opactwo Santa María de Alaón to dawne opactwo benedyktyńskie, a wcześniej kluniackie, w Sopeira w pirenejskim hrabstwie Ribagorza, w Aragonii, w Hiszpanii, założone pod koniec XI lub na początku XII wieku na fundacji z VI lub VII wieku. Klasztor wyróżnia się lombardzko-romańskim stylem architektonicznym.

Życie klasztorne trwało aż do konfiskaty kościelnej w Mendizábal w 1836 r. kiedy to klasztor został opuszczony, a opactwo zostało zdegradowane do roli kościoła parafialnego w mieście Sopeira. Sto lat później, w czasie hiszpańskiej wojny domowej, pożar zniszczył część zabudowań klasztornych i pozostałą po nich zawartość. Od tego czasu kościół został odrestaurowany, podobnie jak pozostałe obiekty, które ocalały, i nadal służy mieszkańcom.

Świątynia ma plan bazyliki z trzema nawami i półcylindrycznymi absydami ze ślepymi arkadami oraz kwadratową dzwonnicą o czterech kondygnacjach. Główne drzwi posiadają wnęki, ostrołukowy łuk i archiwolty, a nad nimi znajduje się chryzmat przedstawiający Trójcę Świętą. Klasztor posiadał dawniej krużganek, z którego obecnie zachowały się jedynie podstawy kilku kolumn.

Pod głównym sanktuarium znajdują się dwie klatki schodowe prowadzące do krypty. Ostatnie badania archeologiczne wykazały, że krypta ta była pierwotnie małą wizygocką świątynią, na której następnie zbudowano opactwo. Na sklepieniu prowadzącym do krypty częściowo usunięto współczesną sztukaterię i znaleziono dwa zestawy inskrypcji - pierwszy z nich poświęcony jest świętym Piotrowi i Pawłowi, a drugi, wykonany czerwonymi literami w stylu wizygockim, dedykuje małe sanktuarium świętym Nereuszowi i Achilleuszowi.

Kartularz opactwa zawiera różne dokumenty związane z jego założeniem, przywilejami i prawami kościelnymi, wśród których znajduje się zapis różnych genealogii i wydarzeń średniowiecznych z lat 806 i 814 do 1245. Uważa się, że księga została sporządzona w drugiej połowie XII wieku, a jej ostatni dokument pochodzi z 1121 roku, choć w pewnym momencie dodano do niej dokumenty z XIII wieku. Uważa się, że około XV wieku anonimowy autor, prawdopodobnie mnich z opactwa, umieścił w nim wpisy zawierające dodatkowe lub uzupełniające informacje dotyczące wydarzeń związanych z hrabstwem Ribagorza w XI-XII wieku.

W kartariuszu opactwa zapisano, że pochowano tu Bernarda Unifreda, hrabiego Ribagorza, i jego żonę. Rzeczywiście, ostatnie wykopaliska archeologiczne pozwoliły odnaleźć na północnej ścianie świątyni płytę nagrobną upamiętniającą czcigodnego hrabiego Unifreda: "Venerabilis Unifredus Comes".