Stela Merenptaha

Stela Merenptaha, znana również jako Stela Izraela lub Stela Zwycięstwa Merenptaha, to niezwykle fascynująca starożytna egipska inskrypcja. Odkryta przez Flindersa Petrie w 1896 roku w Tebach, jest obecnie przechowywana w Muzeum Egipskim w Kairze. Stela ta przede wszystkim chwali zwycięstwa faraona Merenptaha nad Libijczykami i ich sojusznikami. Jednakże, ostatnie trzy linie dotyczą kampanii w Kanaanie, który wówczas był częścią imperium Egiptu. Ta sekcja jest szczególnie ważna, ponieważ zawiera najwcześniejsze znane odniesienie do Izraela w starożytnym Egipcie. Jest to jedna z zaledwie czterech inskrypcji z epoki żelaza, które wspominają starożytny Izrael, obok Steli Meszy, Steli z Tel Dan i Monolitu Kurkh.

Stela, stworzona w piątym roku panowania Merenptaha, nie tylko opisuje jego militarne triumfy, ale również wspomina o pokonaniu Aszkelonu, Gezer, Janoam i Izraela w Kanaanie. Istnieją pewne naukowe dyskusje na temat tłumaczenia hieroglifów w linii 27. Większość ekspertów interpretuje je jako "Izrael", jednak niektórzy sugerowali alternatywne odczyty, takie jak "Jezreel" lub odniesienie do "noszących boczny kosmyk", choć te interpretacje nie są powszechnie akceptowane. Wzmianka o Izraelu wywołała różne teorie na temat tożsamości tych Izraelitów. Niektórzy łączą ich z biblijnym Izraelem, podczas gdy inni uważają, że mogli to być Kananejczycy lub nomadzi znani jako "Szasu".

Odkrycie i interpretacja odniesienia do Izraela na steli wywołały wiele dyskusji wśród uczonych na temat jej znaczenia i implikacji. Niektórzy uważają, że reliefy z Karnaku, przedstawiające podobne wydarzenia, są powiązane z kampaniami Merenptaha wspomnianymi na steli. Jednak nie wszyscy egiptolodzy zgadzają się z tą interpretacją. Pomimo tych debat, inskrypcje i reliefy oferują cenny wgląd w starożytną historię Egiptu, geopolitykę tamtej epoki oraz interakcje między Egiptem a jego sąsiednimi regionami.